26 maja 2019

Rodzaje klauzul umownych – na co zwracać uwagę redagując i czytając umowy?

Radca prawny, partner zarządzający. Kieruje praktyką własności intelektualnej, ochrony konkurencji oraz E-commerce.


Umowy odgrywają w obrocie gospodarczym bardzo istotną rolę. Co prawda, mając na uwadze zasadę swobody umów, strony mogą dopasować zawarte w nich uregulowania do własnych potrzeb, niemniej jednak istnieją pewne ograniczenia i zasady, którymi należy się kierować przy ich tworzeniu, aby uniknąć problemów przy ich wykonywaniu, czy też – przy niekorzystnym obrocie spraw – uniknąć problemów przed sądem. Istotne są rodzaje klauzul umownych.

Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, że pewne zapisy nieumiejętnie sformułowane mogą w przyszłości przynieść stronie więcej szkody niż pożytku. Korzystna dla strony klauzula umowna, mająca na celu jej zabezpieczenie może okazać się nieważna bądź pogarszająca pozycję kontraktową strony, w sytuacji gdy zostanie błędnie sformułowana, bądź gdy zabraknie niezbędnych jej elementów, lub zapisów ją dopełniających.

Bez wiedzy i świadomości jakimi dyrektywami przy tłumaczeniu umowy i jej postanowień, kierować się będzie organ – sąd, trudno jest zredagować obejmujący umowę dokument, który należycie zabezpieczałby interesy stron transakcji. Znajomość wypracowanych w prawie dyrektyw pozwala zmniejszyć ryzyko powstania rozbieżności pomiędzy tym, co strony chciały osiągnąć zawierając umowę, a tym, co rzeczywiście z puntu widzenia prawa osiągnęły.

Niniejszym wpisem pragniemy zainicjować nowy cykl artykułów dotyczący tworzenia umów, w którym omówimy również poszczególne rodzaje klauzul umownych.

Istotną rolę ułatwiającą wykładnię umowy, zwłaszcza przy bardziej skomplikowanych umowach, pełnią klauzule dotyczące wykładni umowy, preambuły oraz zapisy mające na celu usuwanie wieloznaczności, np. „definicje” lub „słowniczki” służące wyjaśnieniu używanych w całej umowie (wzorcu) pojęć.

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje

 

Jaką rolę pełni preambuła umowy?

Preambuła umowy przede wszystkim służy do opisania okoliczności towarzyszących czy też poprzedzających zawarcie umowy, motywy jej zawarcia, np. Często w preambule określa się również cel, który strony chcą osiągnąć, historię negocjacji czy też powiązanie zawieranej umowy z innymi kontraktami. Niejednokrotnie zawarte w preambule umowy zapisy są pomocne przy ustaleniu woli stron towarzyszącej zawarciu umowy, czy też ustaleniu kontekstu sytuacyjnego pomocnego w wykładni poszczególnych postanowień umowy.

Przykład:

Zważywszy, że:

  1. Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej tworzy, produkuje oraz wdraża innowacyjne rozwiązania technologiczne, oparte na wiedzy współpracowników oraz zasobach należących do Spółki lub partnerów Spółki („Projekt”).
  2. Rozwój działalności Spółki związanej z realizacją Projektu wymaga nawiązania stałej współpracy z Partnerem, posiadającym wiedzę i doświadczenie w zakresie branży telekomunikacyjnej, w związku z czym Strony planują zawrzeć Umowę współpracy (Umowa współpracy”).
  3. Na podstawie Umowy współpracy, o której mowa w punkcie 2 powyżej, Strony będą współpracować przy Projekcie. Z uwagi na fakt, iż wszelkie informacje dotyczące Projektu mają dla Spółki wartość gospodarczą oraz są informacjami poufnymi, Strony w celu uzgodnienia zasad zachowania w poufności wszelkich informacji pozyskanych przez Partnera od Spółki przy wykonywaniu Umowy oraz w związku ze współpracą przy Projekcie, postanowiły zawrzeć niniejszą Umowę o zachowaniu poufności.

Definicja lub słowniczek ułatwiające wykładnię umowy

Kolejnym sposobem ułatwiającym wykładnię umowy jest zastosowanie w niej „definicji” lub „słowniczka”. W taki sposób można wyjaśnić nie tylko pojęcia techniczne, takie jak umowa, regulamin, strony, załączniki, ale przede wszystkim terminy merytoryczne, takie jak przedmiot umowy – w tym pojęcia charakterystyczne dla konkretnej branży np. oprogramowanie, serwer, narzędzia, istotne powody, klient zleceniodawcy, podmiot współpracujący, miejsce wykonania, sposób wykonania.

Przykład:

Następujące słowa i zwroty użyte w Umowie mają znaczenie nadane im poniżej:

Cena Sprzedaży ma znaczenie nadane w Artykule 3.1;

Cena Transakcji ma znaczenie nadane w Artykule 3.3;

Dzień Roboczy oznacza dzień, w którym otwarte są banki detaliczne w Polsce w pełnym wymiarze, inny niż sobota i niedziela, oraz niebędący dniem ustawowo wolnym od pracy w rozumieniu ustawy z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (tj. Dz. U. z 2015 r. poz. 90, ze zm.);

KC oznacza ustawę z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tj. Dz. U. z 2017 r. poz. 459, ze zm.);

KSH oznacza ustawę z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tj. Dz. U. z 2017 r., poz. 1577, ze zm.);

Obciążenie oznacza tytuł prawny lub roszczenie w stosunku do rzeczy lub prawa, w tym jakąkolwiek hipotekę, zastaw, umowę lub inne prawo do Obciążonego przedmiotu lub roszczenie osoby trzeciej w stosunku do przedmiotu Obciążenia, ograniczające możliwość rozporządzania nim lub wykonywania jakichkolwiek praw związanych z Obciążoną rzeczą lub prawem; termin „Nieobciążony”, „Obciążony” i „Obciążać” należy rozumieć odpowiednio;

Transakcja ma znaczenie nadane w pkt B Preambuły;

Umowa o zakazie konkurencji ma znaczenie nadane w pkt D Preambuły;

Umowa Pożyczki ma znaczenie nadane w pkt C Preambuły;

Zapewnienia Kupującego oznaczają oświadczenia i zapewnienia złożone przez Kupującego Sprzedającemu w Artykule 6.1;

Zapewnienia Sprzedającego oznaczają oświadczenia i zapewnienia złożone przez Sprzedającego Kupującemu w Artykule 7.1;

Zarząd oznacza zarząd Spółki;

Zgromadzenie Wspólników oznacza Zgromadzenie Wspólników Spółki.

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje

Interpretacja postanowień umowy

Warto również zamieścić w umowie postanowienia dotyczące wykładni/interpretacji poszczególnych postanowień umowy.

Przykład:

W niniejszej Umowie:

1)     odniesienia do niniejszej Umowy lub innego dokumentu oznaczają odniesienia do niniejszej Umowy lub takiego dokumentu, z uwzględnieniem ich wszelkich zmian i uzupełnień (w tym do umów i dokumentów, które je zastąpią);

2)     wyraz lub wyrazy użyte w liczbie pojedynczej obejmują liczbę mnogą i odwrotnie;

3)     odniesienia do osoby obejmują osoby prawne, jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej i osoby fizyczne, a także ich następców prawnych oraz osoby, które otrzymały pewne prawa i obowiązki takich osób;

4)     wyrażenia „w tym” oraz „w szczególności” należy interpretować jako „między innymi”;

5)     Paragrafy i Załączniki oznaczają odpowiednio Paragrafy i Załączniki niniejszej Umowy. Załączniki niniejszej Umowy stanowią jej integralną część.

6)     Nagłówki użyte w niniejszej Umowie służą wyłącznie przejrzystości tekstu i nie będą stanowić podstawy wykładni postanowień niniejszej Umowy.

Rodzaje klauzul umownych – podsumowanie

Zastosowanie powyższych zapisów ma też aspekt praktyczny – ułatwia redakcję umowy jej czytanie i zrozumienie, ale przede wszystkim usuwa ewentualne trudności w jej interpretacji. Zawsze warto zadbać, aby każdy z zapisów umowy był precyzyjny i nie budził wątpliwości interpretacyjnych oraz aby nie był sprzeczny z innymi postanowieniami umowy.

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje Zapisz się na newsletter

Podobne artykuły: