6 stycznia 2019

Konwersja pożyczki na kapitał spółki

Co to jest konwersja pożyczki na kapitał zakładowy spółki kapitałowej?

Spółki kapitałowe (sp. z o.o. oraz S.A.) w trakcie prowadzonej działalności gospodarczej niejednokrotnie korzystają ze wsparcia finansowego jak na przykład w sytuacji czasowego pogorszenia płynności finansowej czy też przedsięwzięcia kapitałochłonnej inwestycji.

Paradoksalnie najszybszą i najtańszą formą uzyskania niezbędnych środków pieniężnych są pożyczki udzielone takim spółkom przez jej własnych wspólników. Najszybszą, gdyż wystarczającym jest sporządzenie umowy pożyczki w zwykłej formie pisemnej. Najtańszą, z uwagi na brak powstania przy takiej czynności obowiązku zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zdarza się również, że po upływie czasu na jaki umowa pożyczki została zawarta, spółka nie dysponuje środkami finansowymi, które mogłaby zwrócić wspólnikowi – pożyczkodawcy, bądź też taki zwrot nie jest uzasadniony ekonomicznie.

W takich sytuacjach warto rozważyć, czy korzystna nie będzie konwersja pożyczki na kapitał zakładowy spółki kapitałowej.

Proces można przeprowadzić na dwa sposoby.

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje

Konwersja pożyczki na kapitał zakładowy spółki kapitałowej – sposób pierwszy…

Spółka dokonuje podwyższenia kapitału zakładowego o kwotę odpowiadającą wartości niezwróconej wspólnikowi pożyczki. Udziały w podwyższonym kapitale zakładowym obejmuje wspólnik-pożyczkodawca w zamian za wkład określony w uchwale o podwyższeniu jako wkład pieniężny. Pamiętajmy, że po stronie wspólnika istnieje wobec spółki wierzytelność o zwrot pożyczonych i niezwróconych środków pieniężnych. Z kolei po stronie spółki – powstaje wierzytelność pieniężna względem wspólnika o pokrycie podwyższonego kapitału zakładowego.

W celu uproszczenia rozliczeń, dochodzi pomiędzy spółką a wspólnikiem wzajemne potrącenie wierzytelności, czyli: potrąceniu ulega wierzytelność pieniężna spółki do wspólnika o wniesienie wkładu pieniężnego z wierzytelnością pieniężną wspólnika względem spółki o zwrot kwoty pożyczki.

W efekcie, pożyczka wygasa.

Konwersja pożyczki na kapitał zakładowy spółki kapitałowej – sposób drugi…

Analogicznie, spółka dokonuje podwyższenia kapitału zakładowego o kwotę odpowiadającą wartości niezwróconej wspólnikowi  pożyczki. W tym jednak przypadku, udziały w podwyższonym kapitale zakładowym wspólnik-pożyczkodawca obejmuje w zamian za wkład określony w uchwale o podwyższeniu jako wkład niepieniężny.

Wkładem niepieniężnym wspólnika jest jego wierzytelność wobec spółki o zwrot pożyczki, którą przenosi na spółkę w drodze cesji.  W takim przypadku pożyczka wygasa gdyż spółka nabywając od wspólnika-pożyczkodawcy wierzytelność do siebie samej, staje się jednocześnie wierzycielem i dłużnikiem (konfuzja).

Podatek dochodowy od pożyczki

„Na męski rozum” czy jak kto woli „na damską intuicję” skoro wspólnik-pożyczkodawca zamiast zwrotu udzielonej spółce kwoty pożyczki otrzymał udziały lub akcje w spółce o równowartości  tej pożyczki, to powinno być to neutralne pod względem podatku dochodowego.

Do końca 2018 roku niestety nie było to takie oczywiste i wielokrotnie organy skarbowe nakładały na pożyczkodawców podatek dochodowy. Wszystkiemu winien był brak jednoznacznego określenia, czy „wkład” wnoszony przez wspólnika ma charakter wkładu pieniężnego czy niepieniężnego.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT) oraz art. 12 ust. 1 pkt 7 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT) przychodem dla wnoszącego do spółki wkład niepieniężny jest wartość wkładu określona w statucie lub umowie spółki, a w razie ich braku wartość wkładu określona w innym dokumencie o podobnym charakterze. W przypadku wniesienia wkładu pieniężnego, z uwagi na brak regulacji prawnych, przychód nie powstanie.

Umorzenie pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika – interpretacja sądów administracyjnych

Jak w świetle prawa wygląda umorzenie pożyczki udzielonej spółce przez wspólnika? Czy traktowane jest to jako wkład pieniężny czy niepieniężny? Czy wspólnik-pożyczkodawca powinien wykazać przychód? Jakie przepisy obecnie obowiązują i jakie dokumenty przygotować w razie potrzeby?

Jak nietrudno się domyśleć organy skarbowe, jak i nierzadko sądy administracyjne interpretowały umorzenie pożyczki poprzez „zaliczenie” jej na poczet obejmowanych przez wspólnika – pożyczkodawcę udziałów (akcji) w podwyższonym kapitale zakładowym spółki jako wniesienie wkładu niepieniężnego… i w konsekwencji uznawano, że wspólnik-pożyczkodawca powinien wykazać przychód. Przychód ten co do zasady odpowiada wartości wkładu określonego w umowie spółki, w statucie lub w innym dokumencie (np. uchwała wspólników).

Kolejną komplikacją stanowił brak jednoznacznych przepisów, co stanowi koszty uzyskania takiego przychodu, a więc o ile przychód może zostać pomniejszony, w konsekwencji czego od jakiej różnicy należy obliczyć podatek dochodowy.

Problem dostrzegł wreszcie ustawodawca i z dniem 1 stycznia 2019 roku wprowadzono zarówno do ustawy o PIT jak i o CIT nowe przepisy, które ostatecznie rozstrzygają wątpliwości interpretacyjne.

Zgodnie z ich brzmieniem, jeśli przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność przysługująca wnoszącemu wkład niepieniężny z tytułu pożyczki uprzednio udzielonej przez ten podmiot spółce, podatnik wnoszący taki wkład może zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów wartość odpowiadającą kwocie udzielonej uprzednio pożyczki, nie wyższej jednak niż przyjęta przez strony (wspólnika-pożyczkodawcę i przez spółkę) wartość takiej wierzytelności, określona na dzień jej wniesienia.

Z kolei gdy przedmiotem wkładu niepieniężnego jest wierzytelność własna uprzednio zaliczona przez wnoszącego wkład do przychodów należnych, podatnik wnoszący taki wkład może zaliczyć do swoich kosztów uzyskania przychodów wartość odpowiadającą kwocie przychodu należnego wykazanego przez tego podatnika z tytułu wykonania tego świadczenia.

W przypadku osób fizycznych, regulacje te będą odnosiły się jedynie do sytuacji, gdy wierzytelności będące przedmiotem wkładu dotyczą prowadzonej przez takie podmioty pozarolniczej działalności gospodarczej oraz działów specjalnych produkcji rolnej i dochód z takiego wkładu niepieniężnego określa się na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 7ca ustawy o PIT (tj. przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia wierzytelności dotyczącej prowadzonej działalności gospodarczej, w tym w sposób określony w art. 17 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT, w wysokości jej wartości wyrażonej w cenie określonej w umowie)

Nowe przepisy weszły w życie od 1 stycznia 2019 roku i mają zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od tej daty. Przychód (dochód) powstaje zaś z chwilą wpisu do rejestru przedsiębiorców KRS podwyższenia kapitału zakładowego spółki.

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje Zapisz się na newsletter

Podobne artykuły: