16 listopada 2020

Kiedy można posługiwać się symbolem ® ?

Radca prawny, partner zarządzający. Kieruje praktyką własności intelektualnej, ochrony konkurencji oraz E-commerce.


Niedawno przypadkiem natknęłam się w mediach na powtórkę popularnego teleturnieju, w którym jedno z pytań dotyczyło umieszczenia „symbolu ® na produkcie”. Nie dość, że już samo pytanie było bardzo nieprecyzyjne, to odpowiedź, którą uznano za prawidłową była nieco zaskakująca i niestety … wprowadzająca w błąd.

Jak wynikało z odpowiedzi, umieszczenie ® na etykiecie oznacza, że – jak to ujęto – „produkt został zarejestrowany”.

Stwierdziłam więc, że warto przybliżyć temat, zwłaszcza, że w swojej praktyce często spotykam się z pytaniami klientów, czy mogą używać symbolu ® bo to „dobrze i profesjonalnie wygląda”.

Na początek jednak czuję się w obowiązku, aby sprostować przytoczoną powyżej błędną odpowiedź. Przede wszystkim symbol ® nie odnosi się do produktu, na etykiecie którego został umieszczony, a do znaku towarowego, przy którym się znajduje. Odnosząc się do etykiety warto wyjaśnić, że znakiem towarowym może być nie tylko wyrażenie słowne, ale także słowno-graficzne czy też graficzne, w tym także cała etykieta. Co to jest symbol ® i kiedy można się nim posługiwać?

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje

 

Co oznacza symbol ®?

Litera „R” wpisana w okrąg to skrót od słowa „Registered”, czyli zarejestrowany. Zgodnie z prawem symbolem tym mogą posługiwać się jedynie te podmioty, które uzyskały już prawo ochronne na znak towarowy, czyli innymi słowy znak został już zarejestrowany w odpowiednim urzędzie patentowym.

W Polsce jest to Urząd Patentowy RP z siedzibą w Warszawie, na terenie Unii Europejskiej odpowiedzialny jest za to Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), natomiast w skali międzynarodowej Biuro Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).

Istotnym jest, że posługiwanie się tym symbolem ma charakter całkowicie dobrowolny, a zatem nawet po uzyskaniu rejestracji uprawniony nie ma takiego obowiązku. Niemniej jednak warto jest „uprzedzić” konkurencję, że znak został zarejestrowany z czym wiąże się szereg przywilejów i uprawnień. O tym we wpisie „Dlaczego warto zarejestrować znak towarowy?„.

Symbol ® może być użyty obok znaku towarowego na towarze wprowadzanym do obrotu w Unii Europejskiej, jeżeli znak ten jest chroniony co najmniej w jednym z krajów członkowskich. (por. wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-238/89 Pall Corp. przeciwko P.J. Dahlhausen & Co.).

WAŻNE: sam fakt dokonania zgłoszenia znaku nie uprawnia do posługiwania się R-ką.

Najbezpieczniej jest zatem poczekać do momentu otrzymania Świadectwa ochronnego (w przypadku Urzędu Patentowego RP, lub informacji o rejestracji w przypadku Urzędu do spraw Własności Intelektualnej Unii Europejskiej). Nigdy nie ma bowiem gwarancji, że znak zostanie zarejestrowany.

Czym grozi nieuprawnione posługiwanie się symbolem ®?

Bezpodstawne posługiwanie się R-ką grozi odpowiedzialnością karną. Zgodnie z art. 308 ustawy prawo własności przemysłowej:

„Kto wprowadza do obrotu towary oznaczone znakiem towarowym z wyróżnikiem mającym wywołać mylne mniemanie, że przedmioty te korzystają z takiej ochrony, podlega karze grzywny”

Istotnym jest, że powyższy przepis odnosi się nie tylko do symbolu ®, ale także do takich symboli jak:

– „lic.”, który może zostać użyty przez licencjobiorcę dla wskazania, że korzysta on z licencji na używanie znaku towarowego,
– litery G wpisanej w okrąg, którego to symbolu mogą używać uprawnieni do oznaczania towarów z zarejestrowanym oznaczeniem geograficznym w sąsiedztwie tego oznaczenia.

Pozostałe oznaczenia

W obrocie gospodarczym spotykamy się także z innymi oznaczeniami, takimi jaki:

TM – skrót ten oznacza Znak towarowy [ang: trade mark]. Z tego symbolu może korzystać właściwie każdy. W przeciwieństwie do ®, posługiwanie się tym symbolem nie wymaga czekania na rejestrację w urzędzie patentowym.

– litera C wpisana w okrąg – © – jest to skrót oznaczający prawa autorskie [ang.:Copyright] i informuje, że oznaczenie jest chronione prawami autorskimi. Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U.2019.1231) korzystanie z praw autorskich i ich wykonywanie nie jest uzależnione od dopełnienia jakiejkolwiek formalności. Praktyka używania ww. symbolu czy informacji „Copyrights reserved” pochodzi z USA.

W Polsce zazwyczaj używa się tzw. noty o prawach autorskich zawierającej cztery elementy: symbol praw autorskich; rok stworzenia; imię i nazwisko/ nazwę podmiotu, któremu przysługują autorskie prawa majątkowe oraz oświadczenie „Wszelkie prawa zastrzeżone”:

„© 2020, KZLEGAL, Wszystkie prawa zastrzeżone/All Rights Resereved”

SM – symbol SM jest pochodną od symbolu TM i oznacza znak usługowy [ang: service mark]. Polskie prawo również nie definiuje zakresu jego użycia. Symbol SM ma za zadanie wskazywać, że oznaczane są nim usługi a nie produkty, tak jak jest w przypadku symbolu TM.

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje

Podsumowanie

Na koniec warto podkreślić, że rozpowszechnianie nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd wiadomości o swoim lub innym przedsiębiorcy albo przedsiębiorstwie, w celu przysporzenia korzyści lub wyrządzenia szkody, może być również uznane za czyn nieuczciwej konkurencji. Wiadomościami, o których mowa w tym przepisie są nieprawdziwe lub wprowadzające w błąd informacje, w szczególności o sytuacji gospodarczej lub prawnej. (art. 14 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji).

Jeżeli zatem zależy nam, aby jeszcze przed rejestracją wskazać, że dane oznaczenie jest znakiem towarowym naszej marki, to możliwe jest stosowanie symbolu TM. Co więcej, warto rozważyć używanie symbolu ™, a nie ®, gdy przedsiębiorca oferuje swoje towary/ usługi za pośrednictwem Internetu w skali światowej. Istnieje bowiem zagrożenie, że w poszczególnych krajach spoza UE użycie wyróżnika ® obwarowane jest przepisami prawnymi, w tym karnymi.

Zapisz się na newsletter

Podobne artykuły: