6 września 2019

Dlaczego warto zadbać o to, co wydarzy się po ustaniu umów z pracownikami już w czasie ich trwania?

Radca prawny, partner zarządzający. Kieruje praktyką własności intelektualnej, ochrony konkurencji oraz E-commerce.


Jak bardzo – wobec obowiązujących przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, istotne jest uzyskanie od kontrahenta i pracownika zobowiązania umownego do zachowania poufności także po ustaniu stosunku pracy czy też ustaniu współpracy? O tym więcej w poniższej publikacji.

Co mówi ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji?

W związku z obecnie obowiązującym brzmieniem przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej jako: „uznk”) w zakresie tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 11 ustawy) szczególnie istotnym jest zadbanie o to, aby zobowiązanie pracownika do zachowania poufności „rozciągnąć” w czasie również na pewien okres po ustaniu stosunku pracy. 

Przyczyną wystąpienia takiej konieczności jest ostatnia nowelizacja ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, która weszła w życie we wrześniu 2018 roku, dokonana w związku z koniecznością implementacji Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/943 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie ochrony niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem. Sama nowelizacja zwiększa ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa i co do zasady jest dobra i pożądana, jednakże sposób dokonania zmiany przepisów jest nie do końca prawidłowy, co ma poważne konsekwencje dla ochrony przedsiębiorców.

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje

Ochrona tajemnicy przedsiębiorstwa – kogo właściwie dotyczy?

O ile Dyrektywa 2016/943 zakłada ochronę tajemnicę przedsiębiorstwa przed jej bezprawnym pozyskaniem „przez osobę trzecią” i brak jest w niej rozróżnienia, kto może być taką osobą trzecią – inny przedsiębiorca, klient, kontrahent, pracownik, współpracownik, zleceniobiorca, czy też osoba, z którą dysponenta tajemnicy nie łączą żadne stosunki prawne (np. były kontrahent, były pracownik), to w obecnie obowiązujących przepisach polskiej ustawy krąg adresatów zakazów, które płyną z art. 11 uznk, nie został wprost w tym przepisie zakreślony. Tym samym przy ustalaniu kręgu osób odpowiedzialnych za naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa rozstrzygające znaczenie będzie mieć okoliczność faktyczna – prowadzenie działalności gospodarczej i związane z nią uczestniczenie w obrocie gospodarczym, gdyż ustawa ma zastosowanie wyłącznie w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami. 

Znowelizowany przepis nie może bowiem być podstawą odpowiedzialności osób innych niż przedsiębiorcy, np. osób fizycznych dokonujących świadczeń na rzecz przedsiębiorcy na jakiejkolwiek podstawie (np. na mocy umowy o pracę, zlecenia, umowy o dzieło).

Istotnym jest, że w art. 11 ust 2 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, w brzmieniu obowiązującym do 4 września 2018 r., zawarto postanowienie, zgodnie z którym.

„Przepis ust. 1 (a więc określający na czym polega czyn nieuczciwej konkurencji w postaci naruszenia tajemnicy przedsiębiorstwa) stosuje się również do osoby, która świadczyła pracę na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego – przez okres trzech lat od jego ustania, chyba że umowa stanowi inaczej albo ustał stan tajemnicy

Wprost zatem było wskazane, że były pracownik przez kolejne 3 lata po ustaniu stosunku pracy był zobowiązany do ochrony tajemnic byłego pracodawcy tak, jakby nadal był pracownikiem.

Zastosowanie przepisów o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa

Wobec obecnie istniejącej „luki” znowelizowana ustawa w żaden sposób nie reguluje stosunków z pracownikami, czy też byłymi pracownikami przedsiębiorców i na tym tle powstaje trudność w zastosowaniu nowych przepisów o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa do czynów nieuczciwych byłych pracowników.

Jedynie bowiem w sytuacji, gdy były pracownik założy własną działalność gospodarczą (niezależnie od jej formy) i narusza tajemnice przedsiębiorstwa byłego pracodawcy, możliwe będzie dochodzenie roszczeń względem byłego pracownika na podstawie przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Jeżeli jednak nieuczciwy były pracownik nie podejmie działalności gospodarczej, tylko znajdzie inne zatrudnienie, pociągnąć go do odpowiedzialności będzie znacznie trudniejsze. 

Zachowanie poufności- odpowiedzialność pracowników odnośnie tajemnic firmy i pracodawcy

I tak, odnosząc się do pracowników podstawą odpowiedzialności w czasie trwania stosunku pracy będą przepisy Kodeksu pracy, zgodnie z którymi pracownik jest zobowiązany zachować w tajemnicy wszelkie informacje, „których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę” (art. 100 § 2 pkt 4 kodeksu pracy). Przepis ten zakazuje ujawniania przez pracownika także takich informacji nabytych w trakcie stosunku pracy, które nie stanowią przedmiotu tajemnicy przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 11 uznk, lecz których ujawnienie naraża pracodawcę na szkodę (np. ujawnianie przez pracownika po godzinach pracy w zakładzie konkurenta pracodawcy, osobistych doświadczeń nabytych u pracodawcy). 

Jeżeli chodzi natomiast o osoby nieobjęte zakresem obowiązków z art. 100 § 2 pkt 4 i 5 Kodeksu pracy, w tym pracowników przedsiębiorcy po zakończeniu stosunku pracy, podstawę prawną takiej odpowiedzialności będzie stanowić art. 39 ust. 2 Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS), zgodnie z którym: „Osoby fizyczne i prawne będą miały możliwość zapobiegania temu, aby informacje pozostające w sposób zgodny z prawem pod ich kontrolą nie zostały ujawnione, nabyte lub użyte bez ich zgody przez innych, w sposób sprzeczny z uczciwymi praktykami handlowymi, tak długo, jak takie informacje: (a) są poufne w tym sensie, że jako całość lub w szczególnym zestawie i zespole ich elementów nie są ogólnie znane lub łatwo dostępne dla osób z kręgów, które normalnie zajmują się tym rodzajem informacji; (b) mają wartość handlową dlatego, że są poufne; i (c) poddane zostały przez osobę, pod której legalną kontrolą informacje te pozostają rozsądnym, w danych okolicznościach, działaniom dla utrzymania ich poufności”, w związku z art. 415 Kodeksu cywilnego, a w razie relacji kontraktowej dodatkowo 471 i n. Kodeksu cywilnego. 

Kliknij i napisz do nas. Zapraszamy na konsultacje

Zachowanie poufności- co powinni zrobić przedsiębiorcy, by pracownicy i kontrahenci zachowali poufność po ustaniu współpracy?

Podsumowując należy wskazać, że wprowadzając zmiany przeoczono, że obowiązuje ona wyłącznie w stosunkach pomiędzy przedsiębiorcami i – chcąc rozszerzyć ochronę tajemnic przedsiębiorstwa – paradoksalnie ją zawężono wskutek braku wskazania wprost szerokiego zakresu adresatów zakazów z art. 11 uznk.

Sposób implementacji Dyrektywy 2016/943 budzi więc poważne wątpliwości w zakresie spełnienia celu tej Dyrektywy, którym było jak najszersze zabezpieczenie przedsiębiorców przed naruszeniem tajemnicy ich przedsiębiorstwa przez osoby trzecie. 

Dlatego też, zasadnym jest, aby przedsiębiorcy wprowadzili wzory umów, które będą zobowiązywały pracowników i kontrahentów do zachowania poufności także po ustaniu stosunku pracy czy też ustaniu współpracy. Takie zobowiązania umowne do zachowania poufności, które przedsiębiorcy uzyskają od kontrahentów oraz pracowników jest konieczne nie tylko w celu wykazania przesłanki podjęcia rozsądnych starań dla zachowania poufności informacji, ale również dla ułatwienia, a wręcz umożliwienia dochodzenia ochrony.

Zapisz się na newsletter

Podobne artykuły: