Fundacja rodzinna

Czym jest fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna jest osobą prawną utworzoną w celu gromadzenia mienia (środków pieniężnych, rzeczy lub praw), zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na ich rzecz. 

Stanowi ona doskonałe rozwiązanie dla rozwijających się biznesów rodzinnych, których założyciele dążą do stworzenia przedsiębiorstwa wielopokoleniowego.

W praktyce fundacja rodzinna umożliwia oddzielenie majątku przedsiębiorstwa od fundatora (założyciela biznesu rodzinnego) i beneficjentów (osób wskazanych przez fundatora, np. członków jego rodziny). Przedsiębiorstwo funkcjonuje zatem w obrocie gospodarczym, jest zarządzane i rozwijane przez wyznaczone do tego osoby, zgodnie z wolą i wizją fundatora. Jednocześnie sam fundator i beneficjenci mogą czerpać korzyści z posiadanego przez fundację majątku, na bardzo preferencyjnych zasadach, również podatkowych. Nie są przy tym zobowiązani do aktywnego uczestniczenia w działalności fundacji. 

Fundacja rodzinna ma też ułatwić przeprowadzenie spadkobrania przedsiębiorstwa po śmierci fundatora. Nie będzie bowiem  konieczne upłynnienie przez spadkobierców majątku spadkodawcy, stanowi on bowiem własność fundacji. Pozwoli to chronić przedsiębiorstwo przed negatywnymi konsekwencjami procesów spadkowych, w tym związanymi z rozdrobnieniem właścicielskim spółki oraz wynikłymi stąd trudnościami w podejmowaniu decyzji, a także brakiem zainteresowania spadkobierców dalszym prowadzeniem biznesu.

Fundacja rodzinna ma zatem zapewnić rodzinie środki finansowe, jednocześnie realizując wizję fundatora i dbać o wartości, którymi kierował się on w biznesie. Umożliwia ona funkcjonowanie przedsiębiorstwa przez pokolenia, a zarazem zabezpieczenie potrzeb finansowych beneficjentów.

Dla prawidłowego zrozumienia wyobraźmy sobie następującą sytuację:

Pan Kazimierz jest przedsiębiorcą od lat prowadzącym biznes – mleczarnię. Przez ten czas firma bardzo się rozwinęła i obecnie jako ogólnopolska spółka dostarcza mleko do dużych sklepów, ma liczne kontrakty z polskimi i zagranicznymi kontrahentami. Pan Kazimierz sam wybudował swój zakład, wyposażył go w maszyny, opracował sposoby produkcji i dostawy produktu. Chciałby, aby jego przedsiębiorstwo dało utrzymanie rodzinie przez wiele lat, będąc firmą rodzinną.

Pan Kazimierz ma żonę i 3 synów, z czego dwóch niepełnoletnich. Najstarszy syn pracuje w spółce jako kierownik produkcji. Choć nie ukończył studiów, posiada bogate doświadczenie zarządzania firmą ojca. Pan Kazimierz chciałby, aby dwaj młodsi synowie ukończyli studia techniczne, a zdobytą wiedzę wykorzystali w działalności spółki i jej rozwoju, pomagając najstarszemu z braci. Panu Kazimierzowi zależy również na zabezpieczeniu żony na wypadek jego śmierci.

Założenie fundacji rodzinnej pozwoli Panu Kazimierzowi na:

1. Sprawiedliwy podział świadczeń dokonywanych przez fundację na rzecz synów, uwzględniający ich wiek oraz dotychczasowe zaangażowanie w prowadzony biznes.
2. Ustalenie zasad, na jakich młodsi synowie Pana Kazimierza wstąpią do fundacji (np. po zdobyciu określonego wykształcenia przydatnego dla rozwoju spółki).
3. Zapewnienie żonie Pana Kazimierza po jego śmierci stałych świadczeń dokonywanych przez fundację, które pozwolą jej utrzymać się w przyszłości.
4. Uniknięcie ryzyka przystąpienia do biznesu nowych osób, np. poprzez sprzedaż udziałów lub w wypadku nagłej śmierci jednego z synów, co wpłynęłoby na strukturę własnościową podmiotu i zasady podejmowania decyzji.

W kolejnych artykułach zostaną przybliżone szczegółowo informacje dotyczące funkcjonowania fundacji rodzinnej m.in. w zakresie:

1. Kto może być fundatorem?
2. Kto może być beneficjentem?
3. Czy statut fundacji można zmienić?
4. Fundacja rodzinna a fundacja klasyczna?
5. Czy fundacja klasyczna może przekształcić się  w fundację rodzinną?
6. Czy fundacja może prowadzić działalność gospodarczą?
7. Fundacja rodzinna a obowiązki alimentacyjne fundatora
8. Fundacja rodzinna a skarga paulińska
9. Fundacja rodzinna a rachunkowość
10. Fundacja rodzinna a CIT estoński
11. Fundacja rodzinna a zachowek
12. Świadczenie na rzecz małoletniego beneficjenta
13. Zrzeczenie się uprawnień przez beneficjenta
14. Reprezentacja fundacji rodzinnej
15. Zasady udziału w obradach organów fundacji rodzinnej
16. Kto powołuje zarząd w fundacji rodzinnej?
17. Kadencja a mandat członka zarządu fundacji rodzinnej
18. Członek zarządu fundacji rodzinnej a okres trwania poufności
19. Zasady wynagradzania pracy członka zarządu fundacji rodzinnej
20. Czy rada nadzorcza w fundacji rodzinnej jest konieczna?
21. Czy każdy beneficjent może uczestniczyć w zgromadzeniu beneficjentów?
22. Obowiązek przeprowadzenia audytu w fundacji rodzinnej